در سراسر دیوان بزرگ شمس، نوعی شعر عرفانی مولانا، کوهه بر کوهه می‌غلتد که هرکس بنا به ذوق و مشرب خود از آن برداشتی خاص دارد. موسیقی شعف‌انگیز و نشاط‌آور این پدیده‌های نبوغ تا آنجاست که تمام ویژگی‌های دیگرِ سروده‌هایی که به نام رند عالم‌سوز، شمس تبریزی، تصنیف و تدوین شده است تحت‌الشعاع و در سایه وجد بی‌پایان محتویات این کتاب عظیم قرار می‌گیرد. مولوی بیش از هر شاعر دیگری از اوزان مختلف سود جسته، به گونه‌ای که گاهی غزلیات در بحورِ به ‌اصطلاح نامطبوع سروده شده و خواننده ناگزیر است با دقت بیشتر و کشیدن پاره‌ای از کلمات، در خواندن برخی واژه‌ها از حوزه وزن خارج نشود.