این کتاب روایت سادهای از تلاشهای مردی است که به دنبال روزی حلال است و میخواهد سربلند و با عزت زندگی کند. داستان، از کشیدنِ آبِ حوض به دست ابن مشغله شروع میشود و از او مردی میسازد که از هر کار و هنری که در آن دستی داشته، بهره ببرد. از کار در چاپخانه گرفته تا حسابداری حجرهی فرشفروشی و…
ابن مشغله از جمله زندگینامههای منحصر به فرد است که شیوه نگارش آن با بسیاری از آثاری که در این زمینه تألیف شدهاند، متفاوت است. گریزهایی که نادر ابراهیمی در پارهای از موارد به مسائلی همچون دوستی، صداقت در کار، مقابله با رانتخواری و… زده، در کنار تشریح جزء به جزء برخی از حوادث، آنقدر خوب و موثر است که خواننده را همراه خود به دل آن سالها می برد و چنان با خود همراه میکند که انگار خود او به هر دری میزند تا کاری آبرومند دست و پا کند.