پیشرفت اسلامی، حرکتی مستمر و نوشونده از وضع موجود بهسوی وضع مطلوب در همه جنبهها و ابعاد وجودی اعم از مادی و معنوی است تا آرامش و آسایش در متن زندگی اسلامی تعریف و تحقق یابد. پیشرفت اسلامی برساخته از منابع و مبانی وحیانی است تا صیرورت و تصعید وجودی بهسوی «حیات طیبه» بر محور انسانشناسی تمامعیار و مبتنی بر بینشها، گرایشها، توانشها و کنشهای واقعگرایانه انسان شکل و شاکله یابد. بنابراین تعریف، تدوین و طراحی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت اسلامی مترتب بر تبیین هویت و ماهیت انسان از منظر آموزههای وحیانی و نگاه نظاممند به اوست، زیرا انسان ترکیبی از مثلث مبارک: طبیعت، غریزه و فطرت است و نگاه جزیرهای به او عامل نقص در انسانشناسی و الگوی طراحی شده مبتنی بر آن میباشد. در کتاب پیش روی ماهیت، مبانی (مبانی انسانشناسی) و مؤلفههای پیشرفت اسلامی مورد تحقیق و تدوین قرار گرفته است.