این کتاب پس از تعریف ساده و کوتاه و گویا در خصوص مسائل تعلیم و تربیت و جایگاه آن در فرهنگ تربیتی، به بُعد انسان‌شناختی مسئله می‌پردازد و نظام تربیتی اسلام را با نظام‌های شرق و غرب مقایسه می‌کند.

در این کتاب دو روش آموزش، یکی طریق عادت دادن و یکی طریق تربیتی ارائه شده است. هدف‌های تربیتی اسلام نیز که به استنادات قرآنی و روایی مخصوصاً از نهج‌البلاغه آمده، بخش چشمگیری از این کتاب است. در پایان این اثر نظام تربیتی و آموزشی در مدارس، دانشگاه‌ها، حوزه‌ها به‌طور خلاصه ارائه شده و گاهی نقاط قوت و ضعف آن نیز مطرح شده است.